اغلب مادران باردار در دوران بارداری کمردرد را تجربه می کنند، این درد در طی زایمان و حتی پس از آن نیز رهایشان نمی کند. در این مقاله به بررسی علل کمردرد بعد از زایمان و شیوه های مقابله با آن می پردازیم.
چرا بعد از زایمان کمر درد داریم؟
کمر درد پس از زایمان به دلیل تغییرات فیزیکی مختلفی که بدن در دوران بارداری پشت سر می گذارد و استرس فیزیکی فوق العاده ای که به هنگام زایمان تجربه می کند، ایجاد می شود.
اما ببینیم چرا این دردها تا بعد از زایمان نیز ادامه دارند:
1) در طول بارداری هورمون های پروژسترون و ریاکسین در بدن آزاد می شوند تا رباط ها و مفاصل استخوان لگن شل شده و جنین بتواند به سهولت خارج شود. این هورمون ها تا چند ماه بعد از زایمان همچنان در سطح بالایی قرار دارند. همین ضعف رباط ها و عضلات، کمر درد ایجاد می کند.
2) طرز نشستن اشتباه به ویژه هنگام شیردهی، به عضلات فشار وارد کرده و باعث کمر درد خواهد شد.
3) بزرگ شدن رحم در دوران بارداری، موجب تضعیف عضلات شکم شده و بخش پائینی ستون فقرات را به جلو می کشد بنابراین به عضلات پائین کمر فشار وارد می شود.
4) به علت اضافه وزن نیز به کمر فشار وارد می آید.
5) فرایند زایمان نیز به بخش پائین کمر فشار وارد کرده و بهبود آن نیز زمان می برد.
6) خم شدن های مکرر برای بلند کردن کودک و یا به هر دلیل دیگری کمر درد ایجاد می کند.
7) اگر قبل از بارداری یا طی آن کمر درد داشته باشید، احتمالا بعد از زایمان نیز ادامه می یابد.
8) کار دشوار فیزیکی منجر به کمر درد خواهد شد.
متاسفانه دردهای دوران بارداری تا مدتی پس از وضع حمل باقی می مانند اما اطلاع از اینکه بالاخره چه مدت زمان طول می کشد تا به کلی بهبود یابند، آرامش را به مادر باز می گرداند.
کمردرد بارداری تا چه موقع ادامه می یابند؟
معمولا کمردرد بارداری تا شش ماه بعد از زایمان ادامه دارد، بعد از آن با پائین آمدن سطح ريلاكسين، بدن به تدریج به حالت عادی باز می گردد. با محکم شدن ماهیچه ها، مفاصل دوباره قوی شده و بدن قدرت خود را با می یابد. اما، در برخی موارد به دلیل فعالیت های فیزیکی مادر، تا یک سال بعد از بارداری کمر درد باقی می ماند. البته این بدان معنا نیست که مادر باید تا مدت ها درد و ناراحتی را تحمل کند، بلکه راهکارهایی برای بهبود درد وجود دارد که در ادامه می خوانید.
۱۷ راهکار برای رهایی از کمردرد بعد از زایمان
کمردرد بعد از زایمان می تواند شدید یا خفیف باشد و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. این درد به تدریج با بازگشت بدن به حالت طبیعی بهبود می یابد.
در عین حال، رعایت موارد زیر به بهبودی هرچه زودتر این دردها کمک می کند:
1) سعی کنید یک ماه بعد از زایمان با رعایت رژیم غذایی صحیح، به وزن ایده آل بازگردید.
2) بعد از زایمان ورزش یا تمرینات یوگا انجام دهید چرا که به بهبود عضلات و رباط ها کمک کرده و میزان انعطاف پذیری و استقامت افزایش می دهد. پیاده روی نیز از ورزش های بی خطری است که می توانید بعد از سزارین انجام دهید. پس از مدتی می توانید برای تقویت عضلات، شنا کنید.
3) ورزش پل لگن انجام دهید:
به پشت بخوابید، زانوها را خم کرده و کف پای خود را روی زمین قرار دهید. نفس عمیق بکشید و شکم را منبسط کنید. در حالیکه نفس را آزاد می کنید، کفل (مفصل ران) را روی زمین قرار دهید و استخوان دنبالچه را در امتداد ناف بالا بیاورید، باسن باید سفت و شل شود. این عمل را ۱۰- ۸ بار تکرار کنید.
نکته: اگر زایمان شما به صورت سزارین بوده است، برای انجام این نرمش باید ۶ هفته از جراحی بگذرد.
۴) تاجایی که ممکن است استراحت کنید، فعالیت های بدنی شدید، درد را تشدید می کند.
5) بعد از زایمان، از جابجا کردن اشیای سنگین خودداری کنید، زیرا فشار بیشتری به عضلات و مفاصل وارد می شود.
6) در وضعیت مناسب، بنشینید. هنگام شیردهی از لم دادن خودداری کنید و با پشت صاف بنشینید. اگر در حالت شیردهی، در ناحیه شانه یا بالای کمر درد دارید، بهتر است به پهلو دراز بکشید و در این وضعیت شیردهی را ادامه دهید. اگر وزن نوزاد به کمر شما فشار وارد می کند، زیر دست و آرنج خود یک بالش بگذارید تا وزن نوزاد را مهار کند.
7) روی صندلی راحتی بنشینید و برای راحتی بیشتر پشت خود چند بالش قرار دهید. همچنین می توانید برای کاهش کمر درد، از زیرپایی استفاده کنید تا پا کمی بالاتر از سطح زمین قرار بگیرد.
8) تا چند ماه پس از زایمان نباید کفش پاشنه بلند بپوشید.
9) نوزاد را به مدت طولانی در آغوش نگیرید، به این ترتیب فشار دائمی به کمر وارد می شود، بهتر است از آغوشی جلو استفاده کنید.
10) از کشیدن دست ها برای در آغوش گرفتن نوزاد خودداری کنید، در عوض به او نزدیک شوید و او را بلند کنید.
11) در وضعیت راحت بخوابید و به بالش تکیه بزنید.
12) هنگام قرار دادن نوزاد در صندلی عقب ماشین، از خم شدن یا کشیده کردن دست خودداری کنید، بهتر است روی صندلی عقب زانو بزنید و کودک را در صندلی ماشین قرار دهید.
13) برای برداشتن اشیا از روی زمین، به جای خم کردن کمر، زانوها را خم کنید تا فشار کمتری به پشت وارد شود.
14) حمام آب گرم به آرامش و درد عضلات کمک می کند. تا مدتی بعد از زایمان، از دوش آب سرد خودداری کنید زیرا به عضلات فشار وارد می شود.
15) ماساژ روغن به صورت حرفه ای به بهبود گردش خون و رهایی از درد کمک می کند.
16) استفاده از کیسه آب گرم برای کاهش درد مفید است.
17) استفاده از پماد ضد درد برای کمردردهای خفیف یا متوسط خوب است و درد را تسکین می دهد.
18) تمرینات تن آرامی مانند تکنیک آرام سازی پیشرونده عضلانی و تمرینات تنفسی به کاهش کمر درد کمک می کند.
اگر هیچ کدام از روش های فوق مؤثر واقع نشد باید به پزشک مراجعه کرده و از داروهای تجویزی استفاده نمائید.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد
معمولا کمر درد طی مدت کوتاهی بعد از زایمان بهبود می یابد، اما اگر علائم زیر را داشتید به پزشک مراجعه کنید:
- درد به تدریج شدت یافته و بدتر می شود؛
- با تب همراه باشد؛
- درد بر اثر ضربه ناگهانی مانند افتادن به وجود آید؛
- یک یا هر دو پا بی حس شود؛
- ناگهان احساس ناهماهنگی کنید؛
- کمردرد بیش از شش ماه ادامه یابد.
مسلما زندگی با کمردرد برای یک مادر پرمسئولیت که مراقبت از نوزادش برای او در اولویت تمامی کارهایش قرار دارد، کار ساده ای نیست، اما شما باید به سلامتی خود نیز اهمیت داده و از خودتان مراقبت کنید.
سوالی که معمولا در رابطه با کمردرد مطرح می شود
- آیا بیهوشی اپیدورال باعث کمردرد پس از زایمان خواهد شد؟
برای بررسی ارتباط بین بی حسی اپیدورال/اسپینال در زایمان و کمر درد بعد از زایمان، پژوهشی انجام شد. یافته ها نشان داد که بی حسی اپیدورال نمی تواند دلیل کمر درد بعد از زایمان باشد، بلکه ممکن است احتمال کمردرد را تا چند روز بعد از زایمان افزایش دهد.
- چرا در ساعات شب درد بیشتر می شود؟
فشار آوردن به عضلات کمر در طول روز با فعالیت هایی مانند خم شدن دائمی، بلند کردن اجسام سنگین یا قرار گرفتن در وضعیت نامناسب نشسته و ایستاده، کمر درد را در شب تشدید می کند. علاوه بر این، این فعالیت ها موجب تورم و التهاب مفاصل می شوند و درد بیشتری در ساعات شب پدید می آید.
منبع: نی نی پلاس
نظرت چیه؟